Mo kí i yín o,
Mo ri pé e̩ ko̩ ò̩rò̩ ìsàlè̩ yíí báyìí:
“Huum..n’ibi ti awon olowo ba ti n f’owo taaka ni Mokola, ti talaka kan wa nkan’ra pelu ile’ri wipe gudugbe mi a ja, e y’ara so fun wipe ko lo re f’akisa se pata, nit’ori bi ko ba so’ra, igbe gbuuru ni yo pada wa ya n’ibi ti o ba ti n se ilara awon eni t’Oluwa da l’ola!!. Edumare jowo se wa l’eni ola, ki awa na o le ma gb’adun bi ayan inu salanga to wa n’Ijora Olopa!!.”
Mo ti tún-un ko̩ báyìí:
“Huum, n’íbi tí àwo̩n olówó bá ti ń f’owó táákà ní Mó̩kó̩lá, tí tálákà kan wá ń kan’ra pè̩lú ìlérí wípé gùdùgbè̩ mì á já, e̩ y’ára so̩ fun wípé kó lo̩ rè e f’àkísà s̩e pátá, nít’orí bí kò bá s̩ó̩’ra, ìgbé̩ gbuuru ni yô padà wá yà n’íbi tí ó bá ti ń s̩e ìlara àwo̩n e̩ni t’Ólúwa á dá l’ó̩lá!! Èdùmàrè jò̩wó̩ s̩e wá l’é̩ni o̩lá, kí àwa nâ ó lè má a gb’ádùn bi ayán inú s̩áláńgá tó wà n’Íjo̩rá O̩ló̩pǎ!”
Tí e̩ bá fé̩ kò̩wé pè̩lú Ohun Èlò fún kíko̩ Yorùbá, e̩ lo̩ sí: http://edeyoruba.com/fale-conosco.html kí e̩ sì gbé ohun ìkò̩wé yín sí abé̩ "Comentário", Ohun Èlò tí e̩ lè fi ko̩ Yorùbá yóò farahàn.
Ire o!
If you can't see all the one mark and other Yorùbá fonts, please see the message here:
(http://edeyoruba.com/yorubawithbar.html)
Mo ri pé e̩ ko̩ ò̩rò̩ ìsàlè̩ yíí báyìí:
“Huum..n’ibi ti awon olowo ba ti n f’owo taaka ni Mokola, ti talaka kan wa nkan’ra pelu ile’ri wipe gudugbe mi a ja, e y’ara so fun wipe ko lo re f’akisa se pata, nit’ori bi ko ba so’ra, igbe gbuuru ni yo pada wa ya n’ibi ti o ba ti n se ilara awon eni t’Oluwa da l’ola!!. Edumare jowo se wa l’eni ola, ki awa na o le ma gb’adun bi ayan inu salanga to wa n’Ijora Olopa!!.”
Mo ti tún-un ko̩ báyìí:
“Huum, n’íbi tí àwo̩n olówó bá ti ń f’owó táákà ní Mó̩kó̩lá, tí tálákà kan wá ń kan’ra pè̩lú ìlérí wípé gùdùgbè̩ mì á já, e̩ y’ára so̩ fun wípé kó lo̩ rè e f’àkísà s̩e pátá, nít’orí bí kò bá s̩ó̩’ra, ìgbé̩ gbuuru ni yô padà wá yà n’íbi tí ó bá ti ń s̩e ìlara àwo̩n e̩ni t’Ólúwa á dá l’ó̩lá!! Èdùmàrè jò̩wó̩ s̩e wá l’é̩ni o̩lá, kí àwa nâ ó lè má a gb’ádùn bi ayán inú s̩áláńgá tó wà n’Íjo̩rá O̩ló̩pǎ!”
Tí e̩ bá fé̩ kò̩wé pè̩lú Ohun Èlò fún kíko̩ Yorùbá, e̩ lo̩ sí: http://edeyoruba.com/fale-conosco.html kí e̩ sì gbé ohun ìkò̩wé yín sí abé̩ "Comentário", Ohun Èlò tí e̩ lè fi ko̩ Yorùbá yóò farahàn.
Ire o!
If you can't see all the one mark and other Yorùbá fonts, please see the message here:
(http://edeyoruba.com/yorubawithbar.html)
Se preferir, pode depositar R$200,00 (só o curso) ou R$300,00 (Curso e livro).
Conta Bancária:
CLIENTE: Gideon Babalola Idowu
AGENCIA: 0661-0 - Banco do Brasil
CONTA: 85.457-3
Como adquirir UMA ABORDAGEM MODERNA AO YORÙBÁ (NAGÔ) com desconto:
Ao clicar no botão "Comprar Agora", você será encaminhado ao site seguro de Mercado Pago para efetuar o pagamento que pode ser parcelado. Desta maneira, você vai receber desconto na compra dos produtos que oferecemos. Por exemplo, o preço da capa de Uma Abordagem Moderna ao Yorùbá (Nagô) é R$139,00. Neste site é apenas R$125,00 e o frete já está incluído para qualquer parte do Brasil.
Este libro está escrito en portugués e saldrá de Brasil. El precio de cada ejemplar es EE.UU. $ 65,00 con los costos del envío internacionales incluidos. Si usted no está en Brasil, por favor, utilice el botón de abajo.
This book is written in Portuguese and it will ship from Brazil. Each copy is US$65.00 with international shipping included. If you are not in Brazil, please click on the button below.
Pode fazer depósito de R$125,00 e o livro será enviado para qualquer parte do Brasil, já com frete incluído.
Conta Bancária:
CLIENTE: Gideon Babalola Idowu
AGENCIA: 0661-0 - Banco do Brasil
Conta: 85.457-3
Curso de língua Yorùbá – Fonologia e Formação das Palavras
Ilé Èdè Yorùbá (Casa de Língua Ioruba), em parceria com ComPasso Lugar-Cultura, realizará Curso de Língua Ioruba – Fonologia e Formação das Palavras neste mês de outubro de 2013.
Data: 14 a 19 de outubro de 2013
Local: Rua Baronesa do Gravataí, 612, Cidade Baixa, Porto Alegre.
Horário: 18:30 às 21:30 - Segunda à sexta
15:00 às 18:00 – Sábado
Facebook: Depois de fazer inscrição, cada participante será cadastrado no grupo de Fonologia e Formação das Palavras para poder dialogar e tirar as dúvidas durante o curso. Esta atividade faz parte do curso.
Valor: R$200,00
Matéria: Uma Abordagem Moderna ao Yorùbá (Nagô) Gramática, Exercício e Minidicionário, à venda por R$100,00
Certificado será fornecido por 75% de frequência.
*As vagas são limitadas, mas caso necessário, pode ser aberta inscrição para a semana de 21 a 26 de outubro.
Paque à vista
|
Click to set custom HTML
|
Escute Alfabeto
Aa Bb Dd Ee Ẹẹ F f Gg GBgb Hh Ii Jj Kk Ll Mm Nn Oo Ọọ Pp Rr Ss Ṣṣ Tt Uu Ww Yy
Aa Bb Dd Ee Ẹẹ F f Gg GBgb Hh Ii Jj Kk Ll Mm Nn Oo Ọọ Pp Rr Ss Ṣṣ Tt Uu Ww Yy
Aa Bb Dd Ee Ẹẹ F f Gg GBgb Hh Ii Jj Kk Ll Mm Nn Oo Ọọ Pp Rr Ss Ṣṣ Tt Uu Ww Yy
1 Ajanaku kọja mori nkan firi taba rerin ka sọpe a rererin
2 Agba to sare wọnu Igbẹ bi nkan o le o ni lati maa lekan lọ
3 Ajanaku koleekan Ọba ti yio merin so koi tiijẹ
4 Afọju tore sinimọ Ariwo lo lọ gbọ lasan
5 Adẹtẹ sọrọ meji o fi kan parọ oni bi mo se bu leyin ni motu yaa leekan_na
6 Abuke ku isẹ de'lẹ Oku tio gbọdọ sun lẹ Afi Ori Igi
2 Agba to sare wọnu Igbẹ bi nkan o le o ni lati maa lekan lọ
3 Ajanaku koleekan Ọba ti yio merin so koi tiijẹ
4 Afọju tore sinimọ Ariwo lo lọ gbọ lasan
5 Adẹtẹ sọrọ meji o fi kan parọ oni bi mo se bu leyin ni motu yaa leekan_na
6 Abuke ku isẹ de'lẹ Oku tio gbọdọ sun lẹ Afi Ori Igi
Estão abertas as inscrições para os cursos de INGLÊS, ESPANHOL E YORÙBÁ no Centro de Cultura e Idiomas Mário Gusmão
Tel.: 71- 86596399 / 8848-4715 / 92383001
Início IMEDIATO das aulas EM ABRIL
Os cursos têm responsabilidade social, com professores voluntários, e preço popular (R$70 Reais mensais incluindo o material didático) com o objetivo de atender da melhor forma, às pessoas que acreditam em uma proposta de educação como processo de transformação coletiva.
As inscrições podem ser feitas de segunda à sexta das 14:00 às 18:30 h, por e-mail: cursomaguma@hotmail.com ou pode-se fazer uma reserva aqui no facebook. O curso vai até dezembro de 2013
Edf. Themis 2º andar – sala 215, Pça da Sé, nº398 – Centro Histórico, Salvador – Ba
Ẹ Ṣe Àmín Àdúrà Yìí
Orí burúkú ò ní di tenant mi. Ìjàngbọ̀n ò ní sọ mí di neighbour. Àmúbọ́ ò ní di customer mi. Òṣì ò ní sọ mí di spouse. Àgbànọ́ ò ní mọ ibití mò ń dáwó sí, Hospital ò ní di second home mi, Omi ìnira ò ní di favourite drink mi. Àìsàn ò ní dá àjọ sí mi lọ́wọ́. ọ̀daràn tí wọ́n ń wá ò ní jẹ́ lookalike mi Èmi ò ní bá wọn mú yàrá ní ọgbà ẹ̀wọ̀n. Tailor to ń ránṣọ ìpọ́njú ò ní mọ size mi. Ikú tó ń pa wọ́n nílé kejì ò ní ká mi mọ́lé. Olóore è mi ò ní fi obituary da mi mọ̀. AMIN oo! with David Amuge. |
Digam Amém Para Esta Oração
|
Ẹ kú ọdún, ẹ kú ìyèdún. Ọdún yìí á yabo!
Mo ń lo àǹfàní yìí láti kí gbogbo ẹ̀yin ọ̀rẹ́ àti ará wa kú ọdún. Kí Ọlọ́run jẹ́ kí ọdún yìí tu gbogbo wa lára. Ẹ̀mí wa yóó ṣe ọ̀pọ̀ ọdún láyé, láàyè pẹ̀lú ìlera àti àlàáfíà. Àṣẹ.
Feliz 2013!
Ẹ kú ọdún, ẹ kú ìyèdún. Ọdún yìí á yabo!
Mo ń lo àǹfàní yìí láti kí gbogbo ẹ̀yin ọ̀rẹ́ àti ará wa kú ọdún. Kí Ọlọ́run jẹ́ kí ọdún yìí tu gbogbo wa lára. Ẹ̀mí wa yóó ṣe ọ̀pọ̀ ọdún láyé, láàyè pẹ̀lú ìlera àti àlàáfíà. Àṣẹ.
Feliz 2013!
Provérbio: Ìbáà tínrín, okùn òtítọ́ kì í já; bí irọ́ tó ìrókò, wíwó ní ńwó.
Tradução: Mesmo que seja frágil, o fio de verdade nunca quebra; mesmo que a mentira seja tão grande, forte ou sólida como uma árvore de Iroko, certamente cairá.
O Uso: Este provérbio falando, de um lado, da impossibilidade da continuação perpetual da mentira ou ato enganoso, e, de outro, o fato que a verdade sempre prevalecerá no final de tudo. Neste mundo onde existem muitos que ensinam que a cultura ioruba não tem diferência entre certo e errado, a verdade e mentira, este provérbio milenar demonstra que antes de "exploração" ocidental na África, nossos ancestrais acreditavam em e tinha conceito de certo e errado, bem e mal. Eu já ouvi dizer, aqui no Brasil, que "a mentira tem a perna curta".
Provérbio: Lójú òpè, bí-i kọ́'lọ́gbọ́n dàbí ọ̀lẹ. (Ní ojú òpè, bí-i kí ọlọ́gbọ́n dàbí ọ̀lẹ.)
Tradução: Para um ignorante, o sábio deve, antes de tudo, ser indolente.
O Uso: A pessoa inútil deseja e espera sempre que os outros, que ela considera os mais inteligentes, sejam como ela.
Provérbio: Ìkòkò tí yóò jẹ ata, ìdí ẹ̀ á gbóná.
Tradução: A panela em que deseja comer o molho, sua base (a parte de baixo) ficará quente/vai primeiro passar por um fundo escaldado.
O Uso: As coisas boas vêm somente após grande esforço ou sofrimento. Devemos persistir, sem perder esperança mesmo quando a batalha da vida se tornar muito dura e parece que não temos apoio de ninguém. Devemos continuar firmes, sabendo que depois de tempestade forte, teremos sossego e traquilidade inestimável.
Provérbio: Ajè'gbedò ń wẹ́'ni kún'ra. (Ajẹ ègbedò ń wá ẹni kún ara.)
Tradução: Quem come inhame novo procura por mais gente para ter como aliado.
O Uso: Normalmente, a pessoa que faz coisa errada procura maneira de convencer às outras pessoas para se juntarem a ela.
Provérbio: Ẹni bá da'mi síwájú, á tẹ'lẹ̀ tútù. (Ẹni bá da omi sí iwájú á tẹ ilẹ̀ tútù.)
Tradução: Quem joga água em sua frente, pisará no chão molhado.
O Uso: Você encontrará o fruto das sementes que plantar hoje, seja o que for que você fizer hoje, você irá colher a recompensa no futuro, inclusive seus descendentes irão repartir os resultados, sejam eles bons ou ruins.
Provérbio: Bí iná kò bá tán ló'rí/lá'ṣọ, ẹ̀jẹ̀ kì í tán léèékánná. (Bí iná kò bá tán ní orí/ní aṣọ, ẹ̀jẹ̀ kì í tán ní èékánná.)
Tradução: Se os piolhos não acabam na cabeça (roupa) de uma pessoa, o sangue vai continuar nas suas unhas.
O Uso: Antigamente as pessoas matavam insetos com as próprias mãos, neste caso, piolhos eram espremidos com unhas, portanto, se os piolhos não acabam na roupa ou na cabeça de uma pessoa isto quer dizer que enquanto as causas/raízes de problemas dela persistem, os problemas certamente continuarão. Se vice acaba com as raízes de problema, o problema em si também acaba.
Provérbio: Àgbà kì í wà lọ́jà kórí ọmọ titun wọ́. (Àgbà kì í wà ní ọjà kí orí ọmọ titun wọ́.)
Tradução: Enquanto um idoso está no mercado, a cabeça de um bebê recém-nascido não pode ser torcida ou quebrada.
O Uso: Os anciãos não permitem que acontecimentos desagradáveis acontecem em sua presença. Um ancião (adulto) tem bastante experiência e conhecimento para lidar com todos os tipos de situações/problemas. Então, quando um ancião está presente num lugar, ele faz tudo para evitar que algo mal aconteça aos jovens que alí se encontram.
Provérbio: Ẹni t'ó bá mọ̀'ṣe òkùnkùn, kó má dó'ṣùpá lóró; ohun a ṣe ní ń mú'ni-í rìn'de òru; òkùnkùn ò yẹ ọmọ èèyàn. (Ẹni tí ó bá mọ ìṣe òkùnkùn, kó má dàá òṣùpá ní oró; ohun a ṣe ní ń mú ẹni-í rìn òde òru; òkùnkùn ò yẹ ọmọ ènìyàn.)
Tradução: Quem conhece a obra das trevas não deve causar dano para a lua; o que fazemos leva a gente a andar de madrugada; escuridão não é bom para filho de homem (ser humano).
O Uso: Mesmo se não necessitamos de lua no momento, não devemos fazer nada para destruí-la, pois um dia podemos vir a precisar andar de noite e assim precisaremos de sua luz. É importante não destruir algo só por que pensamos que não precisamos disto no momento. Este algo pode ter a ver com natureza e se relacionar com sentimentos como a amizade, relacionamento, etc.
Provérbio: Òkùnkùn ò mẹ'ni ọ̀wọ̀; ó dí'fá fún “Ìwọ́ tá nìyẹn”? (Òkùnkùn ò mọ ẹni ọ̀wọ̀; ó dá ifá fún “Ìwọ́ tá nìyẹn”?)
Tradução: A Treva não conhece quem merece respeito, que consultou o oráculo Ifá para "Quem é você?"
O Uso: As pessoas que perambulam nas trevas não podem esperar ser tratado com deferência.
Provérbio: Kí ẹrú mọ ara ẹ̀ lẹ́rú; kí ìwọ̀fà mọ ara ẹ̀ níwọ̀fà; kí ọmọlúwàbí mọ ara ẹ̀ lẹ́rú Ọlọ́run ọba
Tradução: Que a/o escrava/o se reconheça como tal, deixe que o peão se reconheça como um peão; deixe que a pessoa bem nascida saiba que ela é escrava de Deus (o rei).
O Uso: Cada um deve conhecer a si mesmo, deve ter consciência de seu lugar dentro de contexto de sua história de sua vida. Quer dizer, deve se sentir bem em sua própria pele.
Provérbio: Kàkà kọ́’mọdé pà’gbà lá’yò, àgbà a f’ọgbọ́n àgbà gbé e. (Kàkà kí ọmọdé pa àgbà ní ayò, àgbà á fi ọgbọ́n àgbà gbé e.)
Tradução: Em vez de ser derrotado por uma criança num jogo, um idoso recorrerá a ardis (sutileza) de idosos.
O Uso: Um ancião procura se proteger e se manter em pé utilizando todas as ferramentas disponíveis a ele. Espera-se que os anciãos, com sua experiência vivida saibam um pouco mais do que os jovens.
Provérbio: Ìpa à ń poṣè ara ló fi ń san. (Ìpa à ń pa oṣè ara ni ó fi ń san).
Tradução: Nossa tentativa de matar a árvore de oṣè ela (a árvore de oṣè) só se torna mais gordo.
O Uso: Na vida existem algumas pessoas que prosperar mesmo com a maldade de seu oponentes e injustiça praticada contra elas.
Provérbio: Aláǹgbá kì í lérí àti pa ejò.
Tradução: Um lagarto não promete que vai matar uma cobra.
O Uso: Não se deve propor o que não pode realizar. Pessoa não deve prometer o que não tem capacidade nem condição de fazer.
Provérbio: Nítorí adití lò'jò fi ń ṣú; nítorí afọ́jú ló ṣe ń kù. (Nítorí adití ni òjò fi ń ṣú; nítorí afọ́jú ni ó ṣe ń kù.)
Tradução: As nuvens se formam para o benefício das pessoas surdas, troveja para o benefício dos cegos.
O Uso: O criador faz a natureza de uma forma que todos, mesmo com sua disabilidade, tem como perceber o perigo ou/e beleza ao seu redor. Uma pessoa com sabedoria consegue enxergar ou sentir muitas coisas que os despreparados jamais verão ou sentirão.
Provérbio: Àlejò tó bèèrè ọ̀nà kò níí sọnù.
Tradução: Um estranho/visitante que pede o caminho não vai se perder.
O Uso: Sempre que é necessário, deve-se pedir ajuda, especialmente quando se encontra numa situação nova ou quando se trata de ambiente desconhecido.
Provérbio: Olè tó gbé fèrè ọba ò róhun gbé.
Tradução: O ladrão que roubou corneta do rei não encontrar nada (útil) para roubar.
O Uso: É uma ideia tola rouba de uma pessoa renomada. Por exemplo, uma pessoa que rouba uma obra de arte num museu conceituado certamente não conseguirá mostrar em público.
Provérbio: Adánilóró f'agbára kọ́ni. (A dá ẹni ní oró fi agbára kọ́ ẹni.)
Tradução: Quem causa dor ou desgosto para uma pessoa, ensina ela a ser mais forte.
O Uso: Depois de passar por humiliação ou situação desagradável, a pessoa apreende a ser mais poderosa e auto-suficiente.
Provérbio: A ní kó’lókùnrùn ṣe tó, ó ní òun ò lè ṣe tó, tò, tó. (A ní kí olókùnrùn ṣe tó, ó ní òun kò lè ṣe tó, tò, tó.)
Tradução: Pedimos para uma pessoa doente dizer "tó", ela diz que não pode dizer "tó, tò, tó.”
Provérbio: A ní kó’lókùnrùn ṣe tó, ó ní òun ò lè ṣe tó, èwo làbọ̀rọ̀ ṣe tó, tò, tó. (A ní kí olókùnrùn ṣe tó, ó ní òun kò lè ṣe tó, èwo ni àbọ̀rọ̀ ṣe tó, tò, tó.)
Tradução: Pedimos para uma pessoa doente dizer "tó", ela diz que não pode dizer "tó, para que dizer tó, tò, tó.”
O Uso: O pedido é de dizer apenas uma palavra mas esta pessoa "doente" gastou mais energia a toa em reclamar do que se tivesse feito o que pediram ela para fazer de início. Neste caso a pessoa teimosa diz a palavra mais de uma vez!
Provérbio: Àbàtì àlàpà; a bà á tì, a bá a rẹ́.
Tradução: Um muro abandonado, delapidado ou mal-acabado, sem podermos consertá-lo, devemos fazer amizade com ele (literalmente).
O Uso: Quando não se consegue resolver conflitos ou quando não se pode controlar uma situação, deve aceitar a situação como ela é e não como queremos que ela seja. Se não tem poder sobre uma pessoa ou uma situação, torne-se amigo da pessoa ou reconcilie-se com a situação que não pode controlar. Pode fazer aliança com o oponente mais poderoso.
Provérbio: A kì í gbọ́n tó “Èmi lóni-í.” (A kì í gbọ́n tó “Èmi ni ó ni í.”)
Tradução: Não podemos ser mais sábios do que "eu sou o dono."
O Uso: Uma pessoa não deve pensar que conhece ou entende mais sobre alguma coisa do que o próprio dono. É aconselhável não tentar ser mais inteligente sobre um assunto do que a pessoa que passou pela experiência.
Provérbio: Kí ikú má pa ẹni tí ń dá'ni ló’ró, kí òrìṣà má jẹ̌ kí ǹkan ṣe ẹni tí ń ṣe ‘ni ní’kà, b'ó pẹ́ títí orí ẹni á dá ni lá’re. (Kí ikú má pa ẹni tí ń dá ẹni ní oró, kí òrìṣà má jẹ̀ kí ǹkan ṣe ẹni tí ń ṣe ẹni ní ìkà, bí ó pẹ́ títí orí ẹni á dá ẹni ní àre).
Tradução: Que a morte não leve quem nos aflige, que òrìṣà não permite que qualquer mal acontece com quem fez maldade para a gente, pode levar tempo mas o orí da gente vai justifica a gente.
O Uso: Este provérbio revela o psique dos iorubas em relação ao opressor e esperança de que os bons tenham que ter. Os iorubas não querem que os maus morram, eles até pedem que Deus proteja os maldosos pois tem esperança que um dia o orí (ẹlẹ́dàá - o criador) vai justificar (dar vitória) à gente. Podemos concluir que a tradição do povo ioruba é oposta à maldade para os maus, e consequentemente não se imagina que se permita fazer maldade contra os bons em primeira instância.
Provérbio: Òwe lẹ’ṣin ọ̀rọ̀, bí ọ̀rọ̀ bá sọnù, òwe la fi ń wa (Òwe ni ẹṣin ọ̀rọ̀, bí ọ̀rọ̀ bá sọnù, òwe ni a fi ń wa).
Tradução: O provérbio é o cavalo (o veículo ou guia) da palavra, quando se perde a razão da palavra, utilizamos o provérbio para achá-la.
O Uso: Quando não conseguimos nos comunicar efetivamente somente por palavras, o povo ioruba utiliza provérbios e os que os entendem irão compreender não somente o significado, como também o espírito da palavra.
Provérbio: À ì gbọ́’fá là ń wò’kè, ifá kan ò sí ńpárá (À ì gbọ́ ifá ni à ń wò’kè, ifá kan ò sí ní párá).
Tradução: Olhamos para cima (o teto) quando não se entende o que ifá diz, mas não existe Ifá no teto (ou na prateleira).
O Uso: Quem sabe a solução para uma pergunta sabe e quem não está preparado para um teste pode olhar onde quiser, porque isso não traria ou ajudaria a achar a reposta ou solução.
Provérbio: Ọwọ́ ọmọdé ò tó pẹpẹ, tàgbà ò wọ kèrègbè (Ọwọ́ ọmọdé ò tó pẹpẹ, ti àgbà ò wọ kèrègbè).
Tradução: A mão de uma criança não consegue alcançar uma prateleira, a mão de um adulto não entra dento de um porongo (cabaça).
O Uso: Tanto criança como adulto tem tarefas específicas e próprias para respectiva idade. Não se deve menosprezar nenhum tipo de trabalho nem se deve desrespeitar nenhuma pessoa em sua tarefa.
Provérbio: Dídùn l’ó dùn tọ́’rẹ̀ẹ́ ḿbọ́’rẹ̀ẹ́ jẹ̀’kọ, ti’lé ogé tó’ge (é) jẹ (Dídùn ni ó dùn tí ọ̀rẹ́ ḿ ba ọ̀rẹ́ jẹ ẹ̀kọ, ti ilé ogé tó oge (é) jẹ).
Tradução: É tão bom quando os amigos comem juntos, o que uma solteira tem em sua própria casa é suficiente para ela.
O Uso: O fato de confraternizamos na casa dos outros ou nos inscrevermos numa sociedade não significa carência ou falta de outra coisa para nos ocupar. Fazemos o que temos que fazer por que julgamos que é bom para nos mesmos.
Provérbio: Ojú ló pẹ́ sí akólòlò yóò pe baba (Ojú ni ó pẹ́ sí akólòlò yóò pe baba).
Tradução: Pode demorar mas um (menino) gago conseguirá chamar o pai (papai).
O Uso: Na hora em que esperamos algo importante para nós, pode parecer longe mas receberemos o que almejamos ... atingiremos o nosso objetivo um dia, Pode demorar, mas chegaremos onde desejamos chegar. Devemos persistir.
Provérbio: Ogún ọmọdé ò lè ṣe’ré f’ógún ọdún (Ogún ọmọdé ò lè ṣe eré fún ogún ọdún).
Tradução: Vinte crianças não podem brincar por vinte anos.
O Uso: As crianças, mesmo nesta era de rede social, nunca conseguirão brincar para sempre e sem limites.
Tradução: Mesmo que seja frágil, o fio de verdade nunca quebra; mesmo que a mentira seja tão grande, forte ou sólida como uma árvore de Iroko, certamente cairá.
O Uso: Este provérbio falando, de um lado, da impossibilidade da continuação perpetual da mentira ou ato enganoso, e, de outro, o fato que a verdade sempre prevalecerá no final de tudo. Neste mundo onde existem muitos que ensinam que a cultura ioruba não tem diferência entre certo e errado, a verdade e mentira, este provérbio milenar demonstra que antes de "exploração" ocidental na África, nossos ancestrais acreditavam em e tinha conceito de certo e errado, bem e mal. Eu já ouvi dizer, aqui no Brasil, que "a mentira tem a perna curta".
Provérbio: Lójú òpè, bí-i kọ́'lọ́gbọ́n dàbí ọ̀lẹ. (Ní ojú òpè, bí-i kí ọlọ́gbọ́n dàbí ọ̀lẹ.)
Tradução: Para um ignorante, o sábio deve, antes de tudo, ser indolente.
O Uso: A pessoa inútil deseja e espera sempre que os outros, que ela considera os mais inteligentes, sejam como ela.
Provérbio: Ìkòkò tí yóò jẹ ata, ìdí ẹ̀ á gbóná.
Tradução: A panela em que deseja comer o molho, sua base (a parte de baixo) ficará quente/vai primeiro passar por um fundo escaldado.
O Uso: As coisas boas vêm somente após grande esforço ou sofrimento. Devemos persistir, sem perder esperança mesmo quando a batalha da vida se tornar muito dura e parece que não temos apoio de ninguém. Devemos continuar firmes, sabendo que depois de tempestade forte, teremos sossego e traquilidade inestimável.
Provérbio: Ajè'gbedò ń wẹ́'ni kún'ra. (Ajẹ ègbedò ń wá ẹni kún ara.)
Tradução: Quem come inhame novo procura por mais gente para ter como aliado.
O Uso: Normalmente, a pessoa que faz coisa errada procura maneira de convencer às outras pessoas para se juntarem a ela.
Provérbio: Ẹni bá da'mi síwájú, á tẹ'lẹ̀ tútù. (Ẹni bá da omi sí iwájú á tẹ ilẹ̀ tútù.)
Tradução: Quem joga água em sua frente, pisará no chão molhado.
O Uso: Você encontrará o fruto das sementes que plantar hoje, seja o que for que você fizer hoje, você irá colher a recompensa no futuro, inclusive seus descendentes irão repartir os resultados, sejam eles bons ou ruins.
Provérbio: Bí iná kò bá tán ló'rí/lá'ṣọ, ẹ̀jẹ̀ kì í tán léèékánná. (Bí iná kò bá tán ní orí/ní aṣọ, ẹ̀jẹ̀ kì í tán ní èékánná.)
Tradução: Se os piolhos não acabam na cabeça (roupa) de uma pessoa, o sangue vai continuar nas suas unhas.
O Uso: Antigamente as pessoas matavam insetos com as próprias mãos, neste caso, piolhos eram espremidos com unhas, portanto, se os piolhos não acabam na roupa ou na cabeça de uma pessoa isto quer dizer que enquanto as causas/raízes de problemas dela persistem, os problemas certamente continuarão. Se vice acaba com as raízes de problema, o problema em si também acaba.
Provérbio: Àgbà kì í wà lọ́jà kórí ọmọ titun wọ́. (Àgbà kì í wà ní ọjà kí orí ọmọ titun wọ́.)
Tradução: Enquanto um idoso está no mercado, a cabeça de um bebê recém-nascido não pode ser torcida ou quebrada.
O Uso: Os anciãos não permitem que acontecimentos desagradáveis acontecem em sua presença. Um ancião (adulto) tem bastante experiência e conhecimento para lidar com todos os tipos de situações/problemas. Então, quando um ancião está presente num lugar, ele faz tudo para evitar que algo mal aconteça aos jovens que alí se encontram.
Provérbio: Ẹni t'ó bá mọ̀'ṣe òkùnkùn, kó má dó'ṣùpá lóró; ohun a ṣe ní ń mú'ni-í rìn'de òru; òkùnkùn ò yẹ ọmọ èèyàn. (Ẹni tí ó bá mọ ìṣe òkùnkùn, kó má dàá òṣùpá ní oró; ohun a ṣe ní ń mú ẹni-í rìn òde òru; òkùnkùn ò yẹ ọmọ ènìyàn.)
Tradução: Quem conhece a obra das trevas não deve causar dano para a lua; o que fazemos leva a gente a andar de madrugada; escuridão não é bom para filho de homem (ser humano).
O Uso: Mesmo se não necessitamos de lua no momento, não devemos fazer nada para destruí-la, pois um dia podemos vir a precisar andar de noite e assim precisaremos de sua luz. É importante não destruir algo só por que pensamos que não precisamos disto no momento. Este algo pode ter a ver com natureza e se relacionar com sentimentos como a amizade, relacionamento, etc.
Provérbio: Òkùnkùn ò mẹ'ni ọ̀wọ̀; ó dí'fá fún “Ìwọ́ tá nìyẹn”? (Òkùnkùn ò mọ ẹni ọ̀wọ̀; ó dá ifá fún “Ìwọ́ tá nìyẹn”?)
Tradução: A Treva não conhece quem merece respeito, que consultou o oráculo Ifá para "Quem é você?"
O Uso: As pessoas que perambulam nas trevas não podem esperar ser tratado com deferência.
Provérbio: Kí ẹrú mọ ara ẹ̀ lẹ́rú; kí ìwọ̀fà mọ ara ẹ̀ níwọ̀fà; kí ọmọlúwàbí mọ ara ẹ̀ lẹ́rú Ọlọ́run ọba
Tradução: Que a/o escrava/o se reconheça como tal, deixe que o peão se reconheça como um peão; deixe que a pessoa bem nascida saiba que ela é escrava de Deus (o rei).
O Uso: Cada um deve conhecer a si mesmo, deve ter consciência de seu lugar dentro de contexto de sua história de sua vida. Quer dizer, deve se sentir bem em sua própria pele.
Provérbio: Kàkà kọ́’mọdé pà’gbà lá’yò, àgbà a f’ọgbọ́n àgbà gbé e. (Kàkà kí ọmọdé pa àgbà ní ayò, àgbà á fi ọgbọ́n àgbà gbé e.)
Tradução: Em vez de ser derrotado por uma criança num jogo, um idoso recorrerá a ardis (sutileza) de idosos.
O Uso: Um ancião procura se proteger e se manter em pé utilizando todas as ferramentas disponíveis a ele. Espera-se que os anciãos, com sua experiência vivida saibam um pouco mais do que os jovens.
Provérbio: Ìpa à ń poṣè ara ló fi ń san. (Ìpa à ń pa oṣè ara ni ó fi ń san).
Tradução: Nossa tentativa de matar a árvore de oṣè ela (a árvore de oṣè) só se torna mais gordo.
O Uso: Na vida existem algumas pessoas que prosperar mesmo com a maldade de seu oponentes e injustiça praticada contra elas.
Provérbio: Aláǹgbá kì í lérí àti pa ejò.
Tradução: Um lagarto não promete que vai matar uma cobra.
O Uso: Não se deve propor o que não pode realizar. Pessoa não deve prometer o que não tem capacidade nem condição de fazer.
Provérbio: Nítorí adití lò'jò fi ń ṣú; nítorí afọ́jú ló ṣe ń kù. (Nítorí adití ni òjò fi ń ṣú; nítorí afọ́jú ni ó ṣe ń kù.)
Tradução: As nuvens se formam para o benefício das pessoas surdas, troveja para o benefício dos cegos.
O Uso: O criador faz a natureza de uma forma que todos, mesmo com sua disabilidade, tem como perceber o perigo ou/e beleza ao seu redor. Uma pessoa com sabedoria consegue enxergar ou sentir muitas coisas que os despreparados jamais verão ou sentirão.
Provérbio: Àlejò tó bèèrè ọ̀nà kò níí sọnù.
Tradução: Um estranho/visitante que pede o caminho não vai se perder.
O Uso: Sempre que é necessário, deve-se pedir ajuda, especialmente quando se encontra numa situação nova ou quando se trata de ambiente desconhecido.
Provérbio: Olè tó gbé fèrè ọba ò róhun gbé.
Tradução: O ladrão que roubou corneta do rei não encontrar nada (útil) para roubar.
O Uso: É uma ideia tola rouba de uma pessoa renomada. Por exemplo, uma pessoa que rouba uma obra de arte num museu conceituado certamente não conseguirá mostrar em público.
Provérbio: Adánilóró f'agbára kọ́ni. (A dá ẹni ní oró fi agbára kọ́ ẹni.)
Tradução: Quem causa dor ou desgosto para uma pessoa, ensina ela a ser mais forte.
O Uso: Depois de passar por humiliação ou situação desagradável, a pessoa apreende a ser mais poderosa e auto-suficiente.
Provérbio: A ní kó’lókùnrùn ṣe tó, ó ní òun ò lè ṣe tó, tò, tó. (A ní kí olókùnrùn ṣe tó, ó ní òun kò lè ṣe tó, tò, tó.)
Tradução: Pedimos para uma pessoa doente dizer "tó", ela diz que não pode dizer "tó, tò, tó.”
Provérbio: A ní kó’lókùnrùn ṣe tó, ó ní òun ò lè ṣe tó, èwo làbọ̀rọ̀ ṣe tó, tò, tó. (A ní kí olókùnrùn ṣe tó, ó ní òun kò lè ṣe tó, èwo ni àbọ̀rọ̀ ṣe tó, tò, tó.)
Tradução: Pedimos para uma pessoa doente dizer "tó", ela diz que não pode dizer "tó, para que dizer tó, tò, tó.”
O Uso: O pedido é de dizer apenas uma palavra mas esta pessoa "doente" gastou mais energia a toa em reclamar do que se tivesse feito o que pediram ela para fazer de início. Neste caso a pessoa teimosa diz a palavra mais de uma vez!
Provérbio: Àbàtì àlàpà; a bà á tì, a bá a rẹ́.
Tradução: Um muro abandonado, delapidado ou mal-acabado, sem podermos consertá-lo, devemos fazer amizade com ele (literalmente).
O Uso: Quando não se consegue resolver conflitos ou quando não se pode controlar uma situação, deve aceitar a situação como ela é e não como queremos que ela seja. Se não tem poder sobre uma pessoa ou uma situação, torne-se amigo da pessoa ou reconcilie-se com a situação que não pode controlar. Pode fazer aliança com o oponente mais poderoso.
Provérbio: A kì í gbọ́n tó “Èmi lóni-í.” (A kì í gbọ́n tó “Èmi ni ó ni í.”)
Tradução: Não podemos ser mais sábios do que "eu sou o dono."
O Uso: Uma pessoa não deve pensar que conhece ou entende mais sobre alguma coisa do que o próprio dono. É aconselhável não tentar ser mais inteligente sobre um assunto do que a pessoa que passou pela experiência.
Provérbio: Kí ikú má pa ẹni tí ń dá'ni ló’ró, kí òrìṣà má jẹ̌ kí ǹkan ṣe ẹni tí ń ṣe ‘ni ní’kà, b'ó pẹ́ títí orí ẹni á dá ni lá’re. (Kí ikú má pa ẹni tí ń dá ẹni ní oró, kí òrìṣà má jẹ̀ kí ǹkan ṣe ẹni tí ń ṣe ẹni ní ìkà, bí ó pẹ́ títí orí ẹni á dá ẹni ní àre).
Tradução: Que a morte não leve quem nos aflige, que òrìṣà não permite que qualquer mal acontece com quem fez maldade para a gente, pode levar tempo mas o orí da gente vai justifica a gente.
O Uso: Este provérbio revela o psique dos iorubas em relação ao opressor e esperança de que os bons tenham que ter. Os iorubas não querem que os maus morram, eles até pedem que Deus proteja os maldosos pois tem esperança que um dia o orí (ẹlẹ́dàá - o criador) vai justificar (dar vitória) à gente. Podemos concluir que a tradição do povo ioruba é oposta à maldade para os maus, e consequentemente não se imagina que se permita fazer maldade contra os bons em primeira instância.
Provérbio: Òwe lẹ’ṣin ọ̀rọ̀, bí ọ̀rọ̀ bá sọnù, òwe la fi ń wa (Òwe ni ẹṣin ọ̀rọ̀, bí ọ̀rọ̀ bá sọnù, òwe ni a fi ń wa).
Tradução: O provérbio é o cavalo (o veículo ou guia) da palavra, quando se perde a razão da palavra, utilizamos o provérbio para achá-la.
O Uso: Quando não conseguimos nos comunicar efetivamente somente por palavras, o povo ioruba utiliza provérbios e os que os entendem irão compreender não somente o significado, como também o espírito da palavra.
Provérbio: À ì gbọ́’fá là ń wò’kè, ifá kan ò sí ńpárá (À ì gbọ́ ifá ni à ń wò’kè, ifá kan ò sí ní párá).
Tradução: Olhamos para cima (o teto) quando não se entende o que ifá diz, mas não existe Ifá no teto (ou na prateleira).
O Uso: Quem sabe a solução para uma pergunta sabe e quem não está preparado para um teste pode olhar onde quiser, porque isso não traria ou ajudaria a achar a reposta ou solução.
Provérbio: Ọwọ́ ọmọdé ò tó pẹpẹ, tàgbà ò wọ kèrègbè (Ọwọ́ ọmọdé ò tó pẹpẹ, ti àgbà ò wọ kèrègbè).
Tradução: A mão de uma criança não consegue alcançar uma prateleira, a mão de um adulto não entra dento de um porongo (cabaça).
O Uso: Tanto criança como adulto tem tarefas específicas e próprias para respectiva idade. Não se deve menosprezar nenhum tipo de trabalho nem se deve desrespeitar nenhuma pessoa em sua tarefa.
Provérbio: Dídùn l’ó dùn tọ́’rẹ̀ẹ́ ḿbọ́’rẹ̀ẹ́ jẹ̀’kọ, ti’lé ogé tó’ge (é) jẹ (Dídùn ni ó dùn tí ọ̀rẹ́ ḿ ba ọ̀rẹ́ jẹ ẹ̀kọ, ti ilé ogé tó oge (é) jẹ).
Tradução: É tão bom quando os amigos comem juntos, o que uma solteira tem em sua própria casa é suficiente para ela.
O Uso: O fato de confraternizamos na casa dos outros ou nos inscrevermos numa sociedade não significa carência ou falta de outra coisa para nos ocupar. Fazemos o que temos que fazer por que julgamos que é bom para nos mesmos.
Provérbio: Ojú ló pẹ́ sí akólòlò yóò pe baba (Ojú ni ó pẹ́ sí akólòlò yóò pe baba).
Tradução: Pode demorar mas um (menino) gago conseguirá chamar o pai (papai).
O Uso: Na hora em que esperamos algo importante para nós, pode parecer longe mas receberemos o que almejamos ... atingiremos o nosso objetivo um dia, Pode demorar, mas chegaremos onde desejamos chegar. Devemos persistir.
Provérbio: Ogún ọmọdé ò lè ṣe’ré f’ógún ọdún (Ogún ọmọdé ò lè ṣe eré fún ogún ọdún).
Tradução: Vinte crianças não podem brincar por vinte anos.
O Uso: As crianças, mesmo nesta era de rede social, nunca conseguirão brincar para sempre e sem limites.
Saboreando a Cultura em Yorùbá com Provérbios.
Criamos esta página especificamente para destacar os provérbios Iorubanos com finalidade de poder demonstrar que existe forte indicação de contato filosófico na maneira que os ancestrias pensavam antes de qualquer contato com os europeus.
Provérbio: Wọ́n ń pe gbẹ́nàgbẹ́nà ẹyẹ àkókó ń yọjú. (Wọ́n ń pe gbẹ́-ọ̀nà-gbẹ́-ọ̀nà ẹyẹ àkókó ń yọjú.)
Tradução: Eles estão chamando sai para um carpinteiro e do pica-pau se apresenta.
O Uso: Não se deve pensar muito de um de capacidades.
Provérbio: Tí omi ẹni ò bá tí ì tóni wẹ̀ á máa fi ńbọ́jú ni. (Tí omi ẹni ò bá tí ì tó ẹni wẹ̀ á máa fi ń bọ́ ojú ni.)
Tradução: Se a quantidade de água que se tem é insuficiente para tomar um banho, usa-se a mesma para lavar o rosto.
O Uso: Deve-se fazer o melhor do que se tem, com aquilo que possuimos, utilizando recursos da melhor maneira possivel.
Provérbio: Awọ ẹlẹ́dẹ̀ ò ṣéé ṣe gbẹ̀du.
Tradução: Não se usa o couro de porco para fazer o gbẹ̀du (um tipo de tambor).
O Uso: Àyàn (tocador de tambor) não usa o couro de suíno para confeccionar o tambor. Certamente, alguns materiais não podem ser empregados em determinadas aplicações.
Provérbio: Àgbà òṣìkà ń gbin ìyà sílẹ̀ de ọmọ rẹ̀. (Àgbà òṣìkà ń gbin ìyà sílẹ̀ de ọmọ rẹ̀.)
Tradução: Um ancião perverso semeia sofrimento para seus filhos.
O Uso: O caráter da pessoa, seja ela idosa ou jovem, muitas vezes e com toda certeza afeta o destino de seus filhos.
Provérbio: Ogún ọdún tí ebí ti ń pa ọ̀gà, ìrìn-in fàájì ò padà lẹ́sẹ̀-ẹ rẹ̀. (Ogún ọdún tí ebí ti ń pa ọ̀gà, ìrìn-in fàájì ò padà ní ẹsẹ̀-ẹ rẹ̀.)
Tradução: Por vinte anos que o camaleão passa fome, ele não abandonou sua maneira tranquila e digna de andar.
O Uso: A pessoa digna continua com comportamento digno em qualquer situação. Não existe problema ou adversidade que possa fazer com que uma pessoa idonea altere sua maneira digna de viver.
Provérbio: Ìlù kan ò tó Ègùn jó; bí a bá lù fún un a máa lu àyà.
Tradução: Um tambor somente não é suficiente para Egun para dançar, se toca tambor para ele, ele também bate no seu próprio peito (para fazer ritmo).
O Uso: Diz-se isso de uma pessoa que nunca está satisfeita com o que outros fazem para ela. Este tipo de pessoa sempre tem que fazer alguns ajustes. Conhece alguns perfeccionistas?
Provérbio: Aṣiwèrè èèyàn ló ń sọ pé irú òun ò sí, irú ẹ̀ pọ̀ ju ẹgbàágbèje lọ. (Aṣiwèrè ènìyàn ni ó ń sọ pé irú òun ò sí, irú ẹ̀ pọ̀ ju ẹgbàágbèje lọ.)
Tradução: Apenas uma pessoa tola vai alegar que não há nenhum como ele; sua laia abunda.
O Uso: Ninguém é indispensável. Utilizamos este provérbio para orientar as pessoas que se acham "pão-de-ló da festa" e que desprezam os outros a perceberem que nem sempre a percepcao delas e a mesma da do grupo q a cerca.
Provérbio: Ikú ló mẹ́ja kákò. (Ikú ni ó mú ẹja kákò.)
Tradução: É a morte que fez o peixe ficar dobrado.
O Uso: Mudança ou crítica pode deixar um efeito marcante na vida da pessoa.
Provérbio: Ìbínú lọbá fi ń yọ idà; ìtìjú ló fi ḿbẹ́ ẹ. (Ìbínú ni ọbá fi ń yọ idà; ìtìjù ló fi ḿbẹ́ ẹ.)
Tradução: O rei tira sua espada por estar com raiva, e para não passar vergonha, decapita.
O Uso: Deve pensar na consequência antes de agir pois uma vez que se inicia uma ação imprudente por impulso, ao se concientizar depois de começar, muita vezes a pessoa errada continua no erro para não passar vergonha ou para evitar constrangimentos. (muito bom este!)
Provérbio: Ìgbà kan ń lọ ìgbà kan ḿbọ̀, ẹnìkan ò lo ilé ayé gbó.
Tradução: Uma estação vai outro vem, uma pessoa não pode usar a terra para sempre.
O Uso: Todos devem viver com cuidado, lembrando que ninguém fica neste mundo atual eternamente. O conselho dos anciãos nos faz ver que ninguém (nenhuma nação) consegue dominar o mundo perpetuamente. Isto nos leva a refletir que a maneira em que vivemos hoje reflete o tipo de mundo que deixaremos para posteridade. Como a arte q perdura por centenas de anos, assim nossos atos de agora serao avaliados pelas novas geracoes.
Provérbio: Eku tí yóò pa ológìnní ò ní dúró láyé. (Eku tí yóò pa ológìnní ò ní dúró ní ayé.)
Tradução: O rato que vai matar um gato não vai continuar na terra.
O Uso: Como um cachorro não tem capacidade de matar um leão, é uma proposição arriscada para um rato arriscar uma tentativa de matar um gato mais forte e poderoso que ele.
Provérbio: A kì í láhun k’á ní'yì. (A kì í ní ahun kí a ní iyì.)
Tradução: Nós não podemos ser mesquinhos e ser querermos ser honrados por isso.
O Uso: Como é que uma pessoa considerada pão dura poderia ser vista com respeito na sua comunidade? É de grande importância dar liberalmente para o bem da humanidade. Este provérbio simplesmente mostra a impossibilidade de ter essas duas coisas na mesma hora. Só pode ser uma ou outra.
Provérbio: O kò bá òkun máwo, o ò bá ọ̀sà mulẹ̀; abẹ́rẹ́ ẹ-ẹ́ bọ́ sódò o ní o ó yọ ọ́. (O kò bá òkun mọ awo, o ò bá ọ̀sà mu ilẹ̀; abẹ́rẹ́ ẹ-ẹ́ bọ́ sí odò o ní o ó yọ ọ́.)
Tradução: Você não fez nenhum pacto secreto com o rio e não entrou em aliança com o oceano, sua agulha cai no córrego (no mar) você propôs para a recuperar.
O Uso: A menos que se disponha de meios extraordinários não se deve tentar o impossível. Se agulha cair na agua, sendo bem dificil de pegá-la, mais dificil ainda será tentar faze-lo sem a ajuda de Deus, e seria como uma "ousadia" até pensar em iniciar esta tarefa (pode refrasear esta para dar ideia de que se alguém não tem QI, não deve propor a fazer coisa nova/extraordinária ... também, pessoa que não tem acordo com governo ou qualquer organização não pode f)
Provérbio: Kékeré láti ń pa èèkan ìrókò, tó bá dàgbà tan ẹbọ ló máa gbà. (Kékeré ni a ti ń pa èèkan ìrókò, tí ó bá di àgbà tan ẹbọ ló máa gbà.)
Tradução: É melhor domar/podar a raiz da árvore de Iroko cedo quando cresce pede sacrifício.
O Uso: As mães iorubanas gostam de usar este provérbio para demonstrar como é importante começar a orientar as crianças desde infância.
Provérbio: Ogun tí olójúméjì-í rí sá ni olójúkan-án ní òún ń lọ jà. (Ogun tí oní-ojú-méjì-í rí sá ni oní-ójú-kan-án ní òún ń lọ jà.)
Tradução: A guerra que a pessoa com dois olhos evitou é o mesmo que a pessoa que tem um olho estar indo lutar.
O Uso: Um comentário sobre pessoas que tentam façanhas que derrotaram seus superiores.
Provérbio: Àgbájọ ọwọ́ la fi ń sọ̀yà, ọwọ́ kan o gbẹ́'rù dó'rí. (Àgbájọ ọwọ́ ni a fi ń sọ ọ̀yà, ọwọ́ kan o gbé ẹrù dé orí.)
Tradução: A mão inteira é necessária para bater no peito, uma mão não pode levantar uma carga até a
O Uso: Este provérbio enfatiza a importância de união. Como é tão difícil (para não dizer impossível) tentar usar uma mão para colocar uma mala pesada na cabeça, de
mesmo modo é aconselhável fazer
Provérbio: Ibi tí a bá ń gbé la ti ń gbàwìn; à-rà-àì-san ni ò sunwọ̀n. (Ibi tí a bá ń gbé ni a ti ń gba àwìn; à-rà-àì-san ni ò sunwọ̀n.)
Tradução: A casa (vizinhança) da pessoa é o lugar apropriado para comprar fiado, o ruim é comprar sem pagar.
O Uso: Não há nada de errado em buscar ajuda das pessoas próximas a nós - família, amigo, vizinhos, etc, o que não deve se fazer é demonstrar falta de vontade de ser útil para as demais pessoas da comunidade.
Provérbio: Ìbéèrè kì í jẹ́ kí ẹni ó ṣìnà; ẹni tí kò lè béèrè ní ń pọ́n ara ẹ̀ lójú.
Tradução: Ato de perguntar (pelas direções) evita que uma pessoa se perde, a pessoa que se recusa a pedir se faz sofrer.
O Uso: Quando pessoa se encontra num território desconhecido, ela deve procurar e aceitar ajuda dos que conhecem o local. Pessoa não deve ser tão arrogante ao ponto de não admitir que precisa de ajuda. Este serve para muitas situações. Por exemplo, estudante deve reconhecer quando tem dificuldade com uma matéria e buscar ajuda. Os adultos deve saber quando devem buscar apoio, até entre os que são mais jovens.
Provérbio: Mànàmáná ò ṣé é sun iṣu.
Tradução: Não pode assar inhame com relâmpago. O relâmpago não é apropriado para assar inhame. (literamente)
O Uso: Muitos casos de ostentando falta a substância para apoiá-los.
Provérbio: Oògùn tá a kò f'owó rà, ẹ̀hìn ààrò l'ó ń gbé. (Oògùn tí a kò fi owó rà, ẹ̀hìn ààrò ni ó ń gbé.)
Tradução: A Medicina que não compramos (com dinheiro), vive por trás do fogão (acaba sendo colocado atrás do fogão).
O Uso: Quando as coisas são adquiridas gratuitamente, as pessoas tendem a não apreciá-las. A propensão da natureza humana é de não dar valor às coisas exceto quando trabalham ou pagam por elas, mas quando as recebem de graça, sem esforco propria, muitas vezes não sabem valorizar.
Provérbio: Kàkà kí ọmọ ó bẹ̀bẹ̀ ọ̀ràn, òmíràn ni kò ní-í ṣe mọ́.
Tradução: Em vez de uma criança pedir desculpas pelo seu erro, a crianca não deve repetí-lo. Ela deve sim se proteger contra uma futura repetição.
O Uso: Deve-se olhar para o futuro e não insistir em erros do passado(quando possivel e quando as pessoas que acham q nao cometem erros os cometem). Em vez de ficar cometendo mesmo erro por que sabe que este pode ser perdoado.
---------------------------------------------------------------
Provérbio: Ayé ò lè yí padà kí ọ̀nà ilé di ọ̀nà oko.
Tradução: O mundo não pode mudar de tal maneira que o caminho de casa se transforma na estrada para a fazenda.
O Uso: Segundo este provérbio, os Yorùbá acreditam que existem certas coisas que não mudam, especialmente valores morais, são atemporais e não mudam com o tempo ou com a civilização.
Provérbio: Ìbáà tínrín, okùn òtítọ́ kì í já; bí irọ́ tó ìrókò, wíwó ní ńwó.
Tradução: Mesmo que seja frágil, o fio de verdade nunca quebra; mesmo que a mentira seja tão grande, forte ou sólida como uma árvore de Iroko, certamente cairá.
O Uso: Com este provérbio, estamos falando, de um lado, da impossibilidade da continuação perpetual da mentira ou ato enganoso, e, de outro, o fato que a verdade sempre prevalecerá no final de tudo. Neste mundo onde existem muitos que ensinam que a cultura ioruba não tem diferência entre certo e errado, a verdade e mentira, este provérbio milenar demonstra que antes de "exploração" ocidental na África, nossos ancestrais acreditavam em e tinham conceito de certo e errado, bem e mal. Eu já ouvi dizer, aqui no Brasil, que "a mentira tem a perna curta".
Provérbio: Lójú òpè, bí-i kọ́'lọ́gbọ́n dàbí ọ̀lẹ. (Ní ojú òpè, bí-i kí ọlọ́gbọ́n dàbí ọ̀lẹ.)
Tradução: Para um ignorante, o sábio deve, antes de tudo, ser indolente.
O Uso: A pessoa inútil deseja e sempre espera que os outros, que ela consideram mais inteligente, sejam como ela.
Provérbio: Ìkòkò tí yóò jẹ ata, ìdí ẹ̀ á gbóná.
Tradução: A panela que deseja comer o molho, sua base (a parte de baixo) ficará quente/vai primeiro passar por um fundo escaldado.
O Uso: As coisas boas vêm somente após grande esforço ou sofrimento. Devemos persistir, sem perder esperança mesmo quando a batalha da vida se tornar muito dura e parece que não temos apoio de ninguém. Devemos continuar firmes, sabendo que depois de tempestade forte, teremos sossego e traquilidade inestimável.
Provérbio: Ajè'gbedò ń wẹ́'ni kún'ra. (Ajẹ ègbedò ń wá ẹni kún ara.)
Tradução: Quem come inhame novo procura por mais gente para ter como aliado.
O Uso: Normalmente, a pessoa que faz coisa errada procura maneira de convencer às outras pessoas para se juntarem a ela.
Provérbio: Ẹni bá da'mi síwájú, á tẹ'lẹ̀ tútù. (Ẹni bá da omi sí iwájú á tẹ ilẹ̀ tútù.)
Tradução: Quem joga água em sua frente, pisará no chão molhado.
O Uso: Você encontrará o fruto das sementes que plantar hoje, seja o que for que você fizer hoje, você irá colher a recompensa no futuro, inclusive seus descendentes irão repartir os resultados, sejam eles bons ou ruins.
Provérbio: Bí iná kò bá tán ló'rí/lá'ṣọ, ẹ̀jẹ̀ kì í tán léèékánná. (Bí iná kò bá tán ní orí/ní aṣọ, ẹ̀jẹ̀ kì í tán ní èékánná.)
Tradução: Se os piolhos não acabam na cabeça (roupa) de uma pessoa, o sangue vai continuar nas suas unhas.
O Uso: Antigamente as pessoas matavam insetos com as próprias mãos, neste caso, piolhos eram espremidos com unhas, portanto, se os piolhos não acabam na roupa ou na cabeça de uma pessoa isto quer dizer que enquanto as causas/raízes de problemas dela persistem, os problemas certamente continuarão. Se vice acaba com as raízes de problema, o problema em si também acaba.
Provérbio: Àgbà kì í wà lọ́jà kórí ọmọ titun wọ́. (Àgbà kì í wà ní ọjà kí orí ọmọ titun wọ́.)
Tradução: Enquanto um idoso está no mercado, a cabeça de um bebê recém-nascido não pode ser torcida ou quebrada.
O Uso: Os anciãos não permitem que acontecimentos desagradáveis acontecem em sua presença. Um ancião (adulto) tem bastante experiência e conhecimento para lidar com todos os tipos de situações/problemas. Então, quando um ancião está presente num lugar, ele faz tudo para evitar que algo mal aconteça aos jovens que alí se encontram.
Provérbio: Ẹni t'ó bá mọ̀'ṣe òkùnkùn, kó má dó'ṣùpá lóró; ohun a ṣe ní ń mú'ni-í rìn'de òru; òkùnkùn ò yẹ ọmọ èèyàn. (Ẹni tí ó bá mọ ìṣe òkùnkùn, kó má dàá òṣùpá ní oró;
ohun a ṣe ní ń mú ẹni-í rìn òde òru; òkùnkùn ò yẹ ọmọ ènìyàn.)
Tradução: Quem conhece a obra das trevas não deve causar dano para a lua; o que fazemos leva a gente a andar de madrugada; escuridão não é bom para filho de homem (ser humano).
O Uso: Mesmo se não necessitamos de lua no momento, não devemos fazer nada para destruí-la, pois um dia podemos vir a precisar andar de noite e assim precisaremos de sua luz. É importante não destruir algo só por que pensamos que não precisamos disto no momento. Este algo pode ter a ver com natureza e se relacionar com sentimentos como a amizade, relacionamento, etc.
Provérbio: Òkùnkùn ò mẹ'ni ọ̀wọ̀; ó dí'fá fún “Ìwọ́ tá nìyẹn”? (Òkùnkùn ò mọ ẹni ọ̀wọ̀; ó dá ifá fún “Ìwọ́ tá nìyẹn”?)
Tradução: A Treva não conhece quem merece respeito, que consultou o oráculo Ifá para "Quem é você?"
O Uso: As pessoas que perambulam nas trevas não podem esperar ser tratado com deferência.
Provérbio: Kí ẹrú mọ ara ẹ̀ lẹ́rú; kí ìwọ̀fà mọ ara ẹ̀ níwọ̀fà; kí ọmọlúwàbí mọ ara ẹ̀ lẹ́rú Ọlọ́run ọba.
Tradução: Que a/o escrava/o se reconheça como tal, deixe que o peão se reconheça como um peão; deixe que a pessoa bem nascida saiba que ela é escrava de Deus (o rei).
O Uso: Cada um deve conhecer a si mesmo, deve ter consciência de seu lugar dentro de contexto de sua história de sua vida. Quer dizer, deve se sentir bem em sua própria pele.
Provérbio: Kàkà kọ́’mọdé pà’gbà lá’yò, àgbà a f’ọgbọ́n àgbà gbé e. (Kàkà kí ọmọdé pa àgbà ní ayò, àgbà á fi ọgbọ́n àgbà gbé e.)
Tradução: Em vez de ser derrotado por uma criança num jogo, um idoso recorrerá a ardis (sutileza) de idosos.
O Uso: Um ancião procura se proteger e se manter em pé utilizando todas as ferramentas disponíveis a ele. Espera-se que os anciãos, com sua experiência vivida saibam um pouco mais do que os jovens.
Provérbio: Ìpa à ńpoṣè ara ló fi ńsan.
Tradução: Nossa tentativa de matar a árvore de oṣè ela (a árvore de oṣè) só se torna mais gordo.
O Uso: Na vida existem algumas pessoas que prosperar mesmo com a maldade de seu oponentes e injustiça praticada contra elas.
Provérbio: Aláǹgbá kì í lérí àti pa ejò.
Tradução: Um lagarto não promete que vai matar uma cobra.
O Uso: Não se deve propor o que não pode realizar. Pessoa não deve prometer o que não tem capacidade nem condição de fazer.
Provérbio: Nítorí adití lò'jò fi ń ṣú; nítorí afọ́jú ló ṣe ń kù. (Nítorí adití ni òjò fi ń ṣú; nítorí afọ́jú ni ó ṣe ń kù.)
Tradução: As nuvens se formam para o benefício das pessoas surdas, troveja para o benefício dos cegos.
O Uso: O criador faz a natureza de uma forma que todos, mesmo com sua disabilidade, tem como perceber o perigo ou/e beleza ao seu redor. Uma pessoa com sabedoria consegue enxergar ou sentir muitas coisas que os despreparados jamais verão ou sentirão.
Provérbio: Àlejò tó bèèrè ọ̀nà kò níí sọnù.
Tradução: Um estranho/visitante que pede o caminho não vai se perder.
O Uso: Sempre que é necessário, deve-se pedir ajuda, especialmente quando se encontra numa situação nova ou quando se trata de ambiente desconhecido.
Provérbio: Olè tó gbé fèrè ọba ò róhun gbé.
Tradução: O ladrão que roubou corneta do rei não encontrar nada (útil) para roubar.
O Uso: É uma ideia tola rouba de uma pessoa renomada. Por exemplo, uma pessoa que rouba uma obra de arte num museu conceituado certamente não conseguirá mostrar em público.
Provérbio: Adánilóró f'agbára kọ́ni. (A dá ẹni ní oró fi agbára kọ́ ẹni.)
Tradução: Quem causa dor ou desgosto para uma pessoa, ensina ela a ser mais forte.
O Uso: Depois de passar por humiliação ou situação desagradável, a pessoa apreende a ser mais poderosa e auto-suficiente.
Provérbio: A ní kó’lókùnrùn ṣe tó, ó ní òun ò lè ṣe tó, tò, tó. (A ní kí olókùnrùn ṣe tó, ó ní òun kò lè ṣe tó, tò, tó.)
Tradução: Pedimos para uma pessoa doente dizer "tó", ela diz que não pode dizer "tó, tò, tó.”
Provérbio: A ní kó’lókùnrùn ṣe tó, ó ní òun ò lè ṣe tó, èwo làbọ̀rọ̀ ṣe tó, tò, tó. (A ní kí olókùnrùn ṣe tó, ó ní òun kò lè ṣe tó, èwo ni àbọ̀rọ̀ ṣe tó, tò, tó.)
Tradução: Pedimos para uma pessoa doente dizer "tó", ela diz que não pode dizer "tó, para que dizer tó, tò, tó.”
O Uso: O pedido é de dizer apenas uma palavra mas esta pessoa "doente" gastou mais energia a toa em reclamar do que se tivesse feito o que pediram ela para fazer de início. Neste caso a pessoa teimosa diz a palavra mais de uma vez!
Provérbio: Àbàtì àlàpà; a bà á tì, a bá a rẹ́.
Tradução: Um muro abandonado, delapidado ou mal-acabado, sem podermos consertá-lo, devemos fazer amizade com ele (literalmente).
O Uso: Quando não se consegue resolver conflitos ou quando não se pode controlar uma situação, deve aceitar a situação como ela é e não como queremos que ela seja. Se não tem poder sobre uma pessoa ou uma situação, torne-se amigo da pessoa ou reconcilie-se com a situação que não pode controlar. Pode fazer aliança com o oponente mais poderoso.
Provérbio: A kì í gbọ́n tó “Èmi lóni-í.” (A kì í gbọ́n tó “Èmi ni ó ni í.”)
Tradução: Não podemos ser mais sábios do que "eu sou o dono."
O Uso: Uma pessoa não deve pensar que conhece ou entende mais sobre alguma coisa do que o próprio dono. É aconselhável não tentar ser mais inteligente sobre um assunto do que a pessoa que passou pela experiência.
Provérbio: Kí ikú má pa ẹni tí ń dá'ni ló’ró, kí òrìṣà má jẹ̌ kí ǹkan ṣe ẹni tí ń ṣe ‘ni ní’kà, b'ó pẹ́ títí orí ẹni á dá ni lá’re. (Kí ikú má pa ẹni tí ń dá ẹni ní oró, kí òrìṣà má jẹ̀ kí ǹkan ṣe ẹni tí ń ṣe ẹni ní ìkà, bí ó pẹ́ títí orí ẹni á dá ẹni ní àre).
Tradução: Que a morte não leve quem nos aflige, que òrìṣà não permite que qualquer mal acontece com quem fez maldade para a gente, pode levar tempo mas o orí da gente vai justifica a gente.
O Uso: Este provérbio revela o psique dos iorubas em relação ao opressor e esperança de que os bons tenham que ter. Os iorubas não querem que os maus morram, eles até pedem que Deus proteja os maldosos pois tem esperança que um dia o orí (ẹlẹ́dàá - o criador) vai justificar (dar vitória) à gente. Podemos concluir que a tradição do povo ioruba é oposta à maldade para os maus, e consequentemente não se imagina que se permita fazer maldade contra os bons em primeira instância.
Provérbio: Òwe lẹ’ṣin ọ̀rọ̀, bí ọ̀rọ̀ bá sọnù, òwe la fi ń wa (Òwe ni ẹṣin ọ̀rọ̀, bí ọ̀rọ̀ bá sọnù, òwe ni a fi ń wa).
Tradução: O provérbio é o cavalo (o veículo ou guia) da palavra, quando se perde a razão da palavra, utilizamos o provérbio para achá-la.
O Uso: Quando não conseguimos nos comunicar efetivamente somente por palavras, o povo ioruba utiliza provérbios e os que os entendem irão compreender não somente o significado, como também o espírito da palavra.
Provérbio: À ì gbọ́’fá là ń wò’kè, ifá kan ò sí ńpárá (À ì gbọ́ ifá ni à ń wò’kè, ifá kan ò sí ní párá).
Tradução: Olhamos para cima (o teto) quando não se entende o que ifá diz, mas não existe Ifá no teto (ou na prateleira).
O Uso: Quem sabe a solução para uma pergunta sabe e quem não está preparado para um teste pode olhar onde quiser, porque isso não traria ou ajudaria a achar a reposta ou solução.
Provérbio: Ọwọ́ ọmọdé ò tó pẹpẹ, tàgbà ò wọ kèrègbè (Ọwọ́ ọmọdé ò tó pẹpẹ, ti àgbà ò wọ kèrègbè).
Tradução: A mão de uma criança não consegue alcançar uma prateleira, a mão de um adulto não entra dento de um porongo (cabaça).
O Uso: Tanto criança como adulto tem tarefas específicas e próprias para respectiva idade. Não se deve menosprezar nenhum tipo de trabalho nem se deve desrespeitar nenhuma pessoa em sua tarefa.
Provérbio: Dídùn l’ó dùn tọ́’rẹ̀ẹ́ ḿbọ́’rẹ̀ẹ́ jẹ̀’kọ, ti’lé ogé tó’ge (é) jẹ (Dídùn ni ó dùn tí ọ̀rẹ́ ḿ ba ọ̀rẹ́ jẹ ẹ̀kọ, ti ilé ogé tó oge (é) jẹ).
Tradução: É tão bom quando os amigos comem juntos, o que uma solteira tem em sua própria casa é suficiente para ela.
O Uso: O fato de confraternizamos na casa dos outros ou nos inscrevermos numa sociedade não significa carência ou falta de outra coisa para nos ocupar. Fazemos o que temos que fazer por que julgamos que é bom para nos mesmos.
Provérbio: Ojú ló pẹ́ sí akólòlò yóò pe baba (Ojú ni ó pẹ́ sí akólòlò yóò pe baba).
Tradução: Pode demorar mas um (menino) gago conseguirá chamar o pai (papai).
O Uso: Na hora em que esperamos algo importante para nós, pode parecer longe mas receberemos o que almejamos ... atingiremos o nosso objetivo um dia, Pode demorar, mas chegaremos onde desejamos chegar. Devemos persistir.
Provérbio: Ogún ọmọdé ò lè ṣe’ré f’ógún ọdún (Ogún ọmọdé ò lè ṣe eré fún ogún ọdún).
Tradução: Vinte crianças não podem brincar por vinte anos.
O Uso: As crianças, mesmo nesta era de rede social, nunca conseguirão brincar para sempre e sem limites.

uma_abordagem_moderna_ao_yoruba_mp3.zip | |
File Size: | 100641 kb |
File Type: | zip |
Saboreando a Cultura em Yorùbá com Provérbios.
Criamos esta página especificamene para destacar os provérbios Iorubanos com finalidade de poder demonstrar que existe forte indicação de contato filosófico na maneira que os ancestrias pensavam antes de qualquer contato com os europeus.
Ethiopian Genetics Could Verify ‘Queen of Sheba’ Legend
http://www.redorbit.com/news/science/1112643637/ethiopian-genetics-could-verify-queen-of-sheba-legend/
Lógun Ẹfẹ
ọlọ́dẹ
Provérbio: Mọ'ni-mọ'ni sàn ju mọ̀'nà-mọ̀nà. (para futuro, nao quero esquecer.)
Tradução: Aquele que conhece a pessoa é melhor do que aquele que conhece o caminho.
O Uso: Tudo é sobre ser humano. Este provérbio apenas fala de importância das pessoas.
_________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________
http://www.redorbit.com/news/science/1112643637/ethiopian-genetics-could-verify-queen-of-sheba-legend/
Lógun Ẹfẹ
ọlọ́dẹ
Provérbio: Mọ'ni-mọ'ni sàn ju mọ̀'nà-mọ̀nà. (para futuro, nao quero esquecer.)
Tradução: Aquele que conhece a pessoa é melhor do que aquele que conhece o caminho.
O Uso: Tudo é sobre ser humano. Este provérbio apenas fala de importância das pessoas.
_________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________